از جمله مهم ترین سازمان های بین المللی در سطح دنیا ، سازمان ایزو است که اقدام به تعیین استاندارد هایی برای انواع خدمات می نماید و دلیل به وجود آمدن آن استانداردسازی تمامی فرآیندهای سازمان ها با وضع قوانین یکسان برای آن ها می باشد. بنابراین هدف اصلی این سازمان یکپارچه نمود قوانین به منظور حمایت از تولید کننده و مصرف کننده می باشد. اخذ گواهینامه ایزو برای سازمان ها و شرکت های خدماتی می باشد این امر را محقق ساخته و سبب اعتماد مشتری نسبت به سازمان و شرکت مربوطه می شود.
نام ایزو یا ISO در اصل از یک عبارت یونانی (ISOS) گرفته شده است که معنای آن یکپارچه سازی است که هدف اصلی این سازمان را بیان می نماید.اما کلمه International Organization For Standardization که با حروف اختصاری IOS نشان داده می شود در اصل حروف اختصاری این سازمان بوده و با ISO تفاوت دارد. این سازمان در ابتدا با نام ISA و در سال 1926 فعالیت خود را آغاز نمود که در سال های اولیه تنها 20 کشور دنیا در آن حضور داشتند اما امروزه با حضور 147 کشور دنیا از جمله ایران مشغول فعالیت می باشد.انواع مختلفی از استانداردها از گذشته تا به امروز توسط این سازمان معرفی و عرضه شده اند که در این مقاله به بررسی مهم ترین و پر استفاده ترین آن ها خواهیم پرداخت.اگر قصد اخذ گواهینامه ایزو برای مشاغل و شرکت های خود را داشته باشید این مقاله راهنمای مناسبی برای شما خواهد بود.
گواهینامه های ایزو انواع مختلفی دارند که لازم است آگاهی لازم در مورد استفاده و کارایی هرکدام از آنها وجود داشته باشد. استانداردهای ایزو طیف گسترده ای از فعالیت ها را پوشش می دهند که می تواند در مورد ساخت یک محصول، مدیریت فرآیند، ارائه خدمات یا تأمین مواد باشد. پیش نیاز اخذ گواهینامه ایزو برای هر سازمان این است که استاندارد مناسب خود را بشناسند و بدانند که کدامیک از این گواهینامه ها برای دستیابی به اهدافشان مفیدتر است. امکان اخذ بیش از یک گواهینامه ایزو برای هر مجموعه وجود دارد و هرکدام از آنها مزایایی مانند ایجاد اعتبار بیشتر، فرآیندهای بهبود یافته و محصولات یا خدماتی در رده های جهانی را به همراه دارد. پرکاربردترین و مهم ترین گواهینامه های ایزو عبارتند از:
ایزو 9001
ایزو 9001 شناخته شده ترین استاندارد از خانواده ایزو 9000، معیارهای سیستم مدیریت کیفیت را تعیین می کند. این استاندارد می تواند در هر مجموعه کوچک و بزرگی مورد استفاده قرار گیرد و بر اساس تعدادی از اصول مدیریت کیفیت شامل مشتری مداری قوی، انگیزه و پیامدهای مدیریت عالی، رویکرد فرآیند و بهبود مستمر قرار گرفته است.
ایزو 14001
خانواده ایزو 14000 برای مدیریت مسئولیت های زیست محیطی بدون در نظر گرفتن نوع فعالیت برای هر سازمانی ارائه شده اند و گواهینامه ایزو 14001 چارچوبی را ترسیم می کند که یک شرکت یا سازمان می تواند برای ایجاد یک سیستم مدیریت محیط زیست موثر آن را دنبال کند. بنابراین اخذ گواهینامه ایزو 14001 به نوعی تاثیر مستقیمی بر کیفیت محیط زیست خواهد داشت.
ایزو 45001
برای سازمان هایی که در مورد بهبود ایمنی کارکنان، کاهش خطرات محل کار و ایجاد شرایط کار بهتر و ایمن تر جدی هستند، گواهینامه ایزو 45001 صادر می شود. این استاندارد جایگزین OHSAS 18001 شده است. اخذ ایزو 45001 به عنوان یکی از مهم ترین استانداردها در امور سازمان ها و صنایع محسوب می شود.
ایزو 22000
از آنجا که عواقب غذا های غیر ایمن می تواند جدی باشد، همه تولید کنندگان مواد غذایی وظیفه دارند ایمنی محصولات خود و رفاه مصرف کنندگان خود را بر اساس استاندارد ایزو 22000 مدیریت کنند. اخذ گواهینامه ایزو 22000 سبب بهبود کیفی صنایع غذایی و همچنین افزایش رضایت مشتریان می شود که نتیجه آن رشد صنایع با کیفیت رونق آن است.
ایزو 27001
استفاده از ISO / IEC 27001 برای سیستم مدیریت امنیت اطلاعات باعث می شود سازمان ها امنیت دارایی هایی مانند اطلاعات مالی، مالکیت معنوی، مشخصات کارمندان یا اطلاعات سپرده شده توسط اشخاص ثالث را مدیریت کنند.
ایزو 10002 و ایزو 10004
این گواهینامه ها برای مدیریت کیفیت، رضایت مشتری، نظارت و رسیدگی به شکایات در سازمان ها صادر می شوند .بنابراین اخذ گواهینامه ایزو 10002 و 10004 تاثیر مستقیمی بر بهبود جایگاه این سازمان ها خواهد داشت.
ایزو 31000
گواهینامه ایزو 31000 برای هر سازمانی که به دنبال راهی در زمینه مدیریت ریسک باشد قابل صدور است.
HACCP
سیستم HACCP سیستمی برای کنترل نقطه بحرانی و کنترل فرآیند است که خطرات را شناسایی می کند؛ در واقع این سیستم اقدامات لازم برای جلوگیری از خطرات فرآیند تولید مواد غذایی را شناسایی می کند.
برخی گواهینامه های ایزو، عموعی محسوب می شوند به این معنی که گستره زیادی از شرکت ها را شامل می شوند اما برخی دیگر کاملا اختصاصی و به منظور کاربردی خاص تهیه شده اند. برای مثال اخذ ایزو 9001 یا ایزو مدیریت کیفیت یکی از استانداردهای ایزو عمومی محسوب می شود که می تواند برای اکثر سازمان ها مفید و موثر واقع شود. در زیر لیست کوتاهی از انواع سازمان ها و همچنین گواهینامه های ایزو مرتبط با آنها را برایتان گردآوری کرده ایم:
گواهینامه ایزو شرکت های خدماتی:
مهم ترین گواهینامه های تعیین شده برای شرکت های خدماتی ، گواهینامه های ISO 9001, ISO 10004, ISO 10002 می باشد.این گواهینامه ها جز پرکاربردترین انواع ایزو برای چنین شرکت هایی است.
گواهینامه ایزو کارخانه های تولیدی:
گواهینامه مدیریت کیفیت یا همان ایزو 9001 ، گواهینامه مدریت محیط زیست یا ایزو 14001 و استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای یا ایزو 18001 پر کاربردترین گواهینامه های مور استفاده در کارخانه های تولیدی می باشند.
گواهینامه ایزو شرکت های پیمانکاری:
در حقیقت این گواهینامه به منظور ایجاد صلاحیت پیمانکاران جهت انجام پروژه ها می باشد که کارفرما با بررسی وجود آن ها می تواند صلاحیت چنین شرکت هایی را مورد ارزیابی قرار دهد. پرکابردترین گواهینامه های مرتبط با این زمینه 45001 Iso 31000, HSE-MS, OHSAS 18001, ISO می باشد.
گواهینامه ایزو صنایع غذایی:
با توجه به اهمیت صنایع غذایی در دنیا استانداردهای مخصوصی در این زمینه توسط سازمان ایزو تعیین شده است که در خصوص مسائل مختلفی از جمله کیفیت مواد غذایی ، نظافت و روش های بسته بندی مواد غذایی و... ایجاد شده اند. گواهینامه های ISO 22000, HACCP, SFBB پر کاربرد ترین گواهینامه ها در حیطه صنایع غذایی می باشد.
گواهینامه ایزو مراکز آموزشی:
طرح و برنامه ریزی استاندارد هایی در زمینه بهبود عملکرد موسسات و مراکز آموزشی جهت ارتقا تصویر سازمان از دید مشتریان و افزایش کیفی سطوح اقتصادی چنین مراکزی با حذف هزینه های اضافی بخشی از فرآیندهایی است که این گواهینامه ها برای چنین مراکزی انجام خواهند داد.گواهینامه های ISO 10015, IEC 24751, IWA2 پر کاربردترین انواع ایزو برای مراکز آموزشی می باشد.
گواهینامه ایزو مراکز درمانی:
مراکز درمانی جز مراکز مهمی هستند که می بایست جهت ادامه کار خود اقدام به رعایت استانداردهای لازم نمایند. از نظر کیفیت خدمات ، بهداشت محیط ، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی و سایر موارد نیاز به تعیین استانداردهایی است که می توان با دریافت آن ها شاهد افزایش کیفیت و بهبود چنین مراکزی بود. دو گواهینامه ISO 9001, ISO 14001 جز مهم ترین انواع گواهینامه های مراکز درمانی است.
گواهینامه ایزو رستوران ها و هتل ها:
ارائه خدماتی مناسب برای افزایش کیفیت خدماتی همچون رستوران و هتل علاوه بر رضایت مشتری ، سبب رضایت جنین مراکزی از نظر اقتصادی خواهد شد. بنابراین ارائه دهنده خدمات و مشتری هر دو در صورت انجام چنین استانداردهایی سود خواهند برد.بارترین گواهینامه ها برای چنین مراکزی ISO 9001, ISO 22000, SFBB می باشند.
گواهینامه ایزو صنعت نفت و گاز:
این دسته از گواهینامه ها از طریق پیمانکاران به منظور مسائلی از جمله طراحی و توسعه میادین نفت و گاز ، انجام فرآیند های نصب و پشتیبانی و... تقاضا می گردد و در زمینه الزاماتی مربوط به مدیریت کیفیت این صنایع فعال می باشد.دو گواهینامه ISO/TS 29001, HSE-MS جز ایزوهای مهم در صنایع نفت و گاز می باشد.
گواهینامه ایزو آزمایشگاه ها:
صلاحیت آزمایشگاه ها توسط این دسته از استانداردها بررسی می شود.این بدان معناست که میزان کارآمدی و قابل اعتماد بودن نتایج آزمایشگاهی توسط استانداردهایی همچون ISO/IEC 17025, ISO 15189 بررسی می گردد.
گواهینامه ایزو شرکت های تبلیغاتی:
شرکت های تبلیغاتی برای انجام فرآیند مشتری مداری و مدیریت کیفیت خود نیاز به استانداردهای مشخصی دارند که 3 استاندارد ISO 9001, ISO 10004, ISO 10668 پر استفاده ترین استاندارد ها در این زمینه می باشند.
گواهینامه ایزو شرکت های ساختمانی:
با توجه به این که مسئولیت پروژه های ساختمانی بر عهده شرکت های پیمانکاری است ، به منظور شرکت در مناقصات جهت اخذ پروژه ها و یا افزایش رتبه خود و سبقت از دیگر شرکت ها نیاز به رعایت استانداردهایی دارند که اخذ گواهینامه های ISO 9001, HSE-MS, OHSAS 18001 می تواند راهگشای آنان باشد.
گواهینامه ایزو صنایع کامپیوتری:
همانند دیگر مشاغل در صنایع کامپیوتری نیاز به رعایت استانداردهایی برای بهبود عملکرد در تولید محصولات می باشد که گواهینامه های ISO 27001, ISO 20000 مهم ترین انواع ایزوها در این صنایع می باشد.
گواهینامه ایزو صنعت خودرو:
در صنایع خودرو سازی نیاز به مدیریت کیفی ویژه ای است که به بررسی دقیق الزامات مرتبط با این صنایع می پردازد. اجرای استاندارد های ایزو ISO/TS 16949 برای افزایش کیفیت محصولات لازمه ی چنین صنایعی می باشد.
از دیگر گواهینامه های پر کاربرد می توان به گواهینامه صنایع معدنی و نشریات اشاره کرد که در اختیار داشتن و اخذ ایزو طراحی شده برای آن ها می تواند سبب بهبود کیفی این مشاغل و رضایت مشتری گردد.