گواهینامه ایزو HACCP
HACCP یا سیستم کنترل نقطه بحرانی یکی از انواع گواهینامه های ایزو است که تجزیه و تحلیل خطر یک سیستم کنترل فرایند است که خطرات را شناسایی می کند، اخذ گواهینامه ایزو HACCP در فرآیند تولید مواد غذایی اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع خطرات در هر مرحله از فرآیند را کاهش می دهد.
چرا اخذ ایزو HACCP اهمیت دارد؟
اخذ ایزو HACCP مهم است زیرا اولویت بندی و کنترل خطرات بالقوه در تولید مواد غذایی را بررسی و پایش می نماید. با کنترل ریسک های غذایی عمده، مانند ریسک های میکروبیولوژیکی، مواد شیمیایی و فیزیکی و آلاینده های صنعتی می تواند به مصرف کنندگان اطمینان دهد که محصولات آن ها ایمن هستند و با کاهش خطرات مواد غذایی، حفاظت از سلامت عمومی تقویت می شود. به طور کلی اهمیت اخذ ایزو در هر نوع آن مسئله ای است که می بایست بیشتر به آن دقت نمود.
خطرات عمده مواد غذایی چیست؟
در حالی که بسیاری از مطالعات روی افکار عمومی نشان می دهد که مصرف کنندگان در درجه اول در مورد باقی مانده های شیمیایی نگران هستند، از جمله آفت کش ها و آنتی بیوتیک ها اما این خطرات تقریبا وجود ندارد. خطرات قابل توجهی که امروزه در صنعت مواد غذایی دیده می شود، آلوده کننده های میکروبیولوژیکی هستند، مانند سالمونلا کولی O157: H7، لیستریا، کمپیلوباکتر و Clostridium botulinum. گواهینامه HACCP طراحی شده است تا بر مهمترین خطرات تمرکز و کنترل داشته باشد، بنابراین اخذ گواهینامه ایزو HACCP ارتباط مستقیم بر سلامت جامعه دارد.
استاندارد HACCP جدید نیست و این استاندارد اولین بار توسط شرکت Pillsbury در دهه 1960 برای تولید ایمن ترین و با کیفیت ترین مواد غذایی برای فضانوردان در برنامه های فضایی استفاده شد.
HACCP چگونه با برنامه های تولید و بازرسی فعلی مقایسه می شود؟
برنامه بازرسی مواد غذایی فعلی مبتنی بر رویکرد "دیدن، بوییدن و لمس" است که بیشتر به تشخیص و پیشگیری خطرات بالقوه متکی است. علاوه بر این برنامه بازرسی فعلی در دهه 1930 طراحی شده بود که تهدید حیوانات بیمار و آلودگی های فیزیکی نگرانی اصلی آن بود. امروزه آلودگی میکروبیولوژیکی و شیمیایی که نمی تواند دیده شود بیشتر است و نیازمند بررسی و جلوگیری از آن ها می باشد؛ وزارت کشاورزی ایالات متحده اخیرا HACCP را برای 7000 نوع گیاه، گوشت و مرغ تأسیس کرد.
وضعیت پذیرش HACCP در صنعت گوشت و طیور چگونه است؟
بسیاری از مراکز پردازش گوشت و مرغ ، برخی یا همه اصول استاندارد HACCP را در عملیات خود اعمال کرده اند. بسیاری از شرکت ها همچنین آموزش این استاندارد را برای مدیریت و پرسنل کارخانه فراهم کرده اند. بنابراین می توان گفت اخذ گواهینامه ایزو HACCP به شکلی جهانی در صنایع غذایی از جمله صنایع گوشت و طیور نقش مستقیم دارد.
قوانین نهایی در سازمان های بهداشت ، سه حوزه عمده را شامل می شود:
• روش های عملیاتی استاندارد بهداشتی
• تست میکروبیولوژی
• سیستم تجزیه و تحلیل خطرات بحرانی (HACCP)
چگونه HACCP در تولید مواد غذایی استفاده می شود؟
هفت اصل وجود دارد که توسط کمیته مشورتی محلی در مورد معیارهای میکروبیولوژیکی غذاها توسعه داده شده است که به عنوان پایه ای برای سیستم HACCP خدمت می کنند:
1. تجزیه و تحلیل خطر برای شناسایی خطرات بالقوه ای که ممکن است در فرآیند تولید مواد غذایی اتفاق بیفتد.
2. شناسایی نقاط کنترل بحرانی (CCPs) پس از اخذ گواهینامه ایزو HACCP. نقاطی را که در آن خطرات بالقوه رخ می دهد به وسیله آن شناسایی می شود.
3. محدودیت های مهمی را برای اقدامات پیشگیرانه مرتبط با هر یک از CCP ها ایجاد کنید. یک حد بحرانی یک معیار است که باید برای هر یک از طرفین CCP انجام شود، محدودیت های حیاتی ممکن است منعکس کننده مقررات مربوطه FSIS و FDA باشد.
4. ایجاد الزامات نظارت CCP برای اطمینان از اینکه هر کدام در حد خود قرار دارد، نظارت ممکن است به مواد یا دستگاه ها برای اندازه گیری یا در غیر اینصورت بررسی روند در CCPs باشد.
5. اقدامات اصلاحی در صورت بروز نظارت بر یک CCP مشخص شده در محدوده های ثابت وجود ندارد. در صورتی که مشکلی رخ دهد، اقدامات اصلاحی باید صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ عواقبی برای بهداشت عمومی وجود ندارد.
6. روش های ثبت موثر را در سند HACCP ایجاد کنید. اسناد باید مستندات نظارت CCP، فعالیت های تأیید شده و سوابق انحراف از اصول اصلی را مستند کند.
7. ایجاد مراحلی برای تأیید اینکه سیستم به درستی کار می کند، روش های تایید ممکن است شامل بررسی برنامه HACCP، پرونده های CCP، محدودیت های بحرانی و همچنین انجام نمونه برداری از میکروب ها پس از اخذ گواهینامه ایزو باشد.
آزمایش تست میکروبیولوژیکی در برنامه های HACCP چه نقشی دارد؟
تست های میکروبیولوژیک می تواند نقش مهمی در برنامه های HACCP داشته باشد به عنوان وسیله ای برای تایید اینکه این سیستم به درستی کار می کند و برای ردیابی روند و مشخصات محصولات. با ردیابی داده های میکروبیولوژی، گیاهان می توانند زمانی که فرآیند تولید به درستی کنترل نمی شود شناسایی شود و یا ثابت شود که تلاش های پیشگیرانه با موفقیت کاهش سطح باکتری ها انجام می شود. با این حال، تست میکروبیولوژیک محصول کمتر موثر است. داده های کافی برای تعیین "میزان قابل قبول" سطح باکتری در گوشت خام و مرغ وجود ندارد، بنابراین تست محصول نهایی داده های مفیدی را ارائه نمی دهد، به جز برای تجزیه و تحلیل روند. در حالی که در آزمایش محصول نهایی ممکن است باکتری ها موجود باشد، این مشکل شناسایی و حذف آلودگی را حل نمی کند.
فن آوری های جدید چه نقش دیگری در HACCP بازی می کنند ؟
فناوری های جدید نقش مهمی را در برنامه های HACCP ایفا می کنند، زیرا این استاندارد برای ایجاد شیوه هایی است که باعث کاهش آلودگی های مضر می شوند. بنابراین اخذ ایزو HACCP مانند سایر انواع گواهینامه های ایزو هیچگونه تضادی با فناوری های روز نخواهد داشت و در ارتباط مستقیم با یکدیگر می باشند.
آیا دستورالعمل ها و برنامه های HACCP برای استفاده صنایع غذایی وجود دارد؟
هفت اصل HACCP وجود دارد که باید برای اجرای آن پیگیری شود. هر فرایند تولید مواد غذایی به یک برنامه HACCP فردی نیاز دارد که مستقیما بر خصوصیات محصول و روند تاثیر می گذارد. گروه های دولتی و صنایع در حال توسعه ی برخی مدل های HACCP عمومی هستند که دستورالعمل هایی را برای توسعه سیستم های خاص در مورد گیاهان، فرایندها و محصولات ارائه می دهند. اتحادیه بین المللی گوشت و طیور، برنامه های آموزشی برای کمک به صنعت گوشت و مرغ را توسعه داده است.
چگونه HACCP از مزرعه تا میز آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد؟
برای موفقیت در اجرای HACCP پس از اخذ گواهینامه ایزو باید آن را از مزرعه به میز اعمال کنید؛ از مزرعه شروع کنید و در انتها به غذای روی میز برسید چه در رستوران و چه در خانه. در مزرعه، اقداماتی وجود دارد که می تواند برای جلوگیری از آلودگی رخ می دهد، نظیر نظارت بر تغذیه، حفظ بهداشتی مزرعه و اجرای روش های مدیریت سلامت حیوانات.
در گوشت و طیور، آلودگی باید در طی کشتار و پردازش برطرف شود. گوشت و مرغ و محصولات باید در حین حمل و نقل، ذخیره سازی و توزیع، کنترل شوند. در فروشگاه های خرده فروشی، روش های مناسب بهداشتی، ذخیره سازی و حمل و نقل برای جلوگیری از آلودگی نیز باید اعمال شود. سرانجام، در رستوران ها، خدمات غذا و خانه ها، متصدیان مواد غذایی بایستی به منظور حفظ ایمنی غذا، غذاها را به درستی نگهداری، اداره و طبخ کنند؛ بنابراین سیستم این کار پس از اخذ این گواهینامه ایزو بدین شکل است که از ابتدا تا انتهای آن شامل پروسه نظارتی می باشد.
چگونه مصرف کنندگان از HACCP استفاده می کنند؟
مصرف کنندگان می توانند اقدامات مشابه HACCP را در خانه با پیروی از دستورالعمل های ذخیره سازی، دست زدن، پخت و پز و تمیز نگه داشتن مناسب انجام دهند. از زمانی که مصرف کننده گوشت یا مرغ را از فروشگاه مواد غذایی خریداری می کند تا زمانیکه غذا می خورند، گام های بسیاری برای اطمینان از ایمنی مواد غذایی وجود دارد. مثلا شامل اطمینان از کارکرد درست یخچال برای گوشت و مرغ، پخت و پز کامل گوشت و مرغ.
اگر قصد اخذ گواهینامه ایزو HACCP را برای صنایع غذایی و یا سایر گواهینامه های مورد نیاز مشاغل خود را دارید ، جهت مشاوره در خصوص نحوه صدور گواهینامه ایزو و یا هر گونه سوالات دیگر می توانید با کارشناسان ما در شرکت QAL در ارتباط باشید.